Tja, wat doet er eigenlijk toe?

Gary Hamel, een man met passie en een missie schreef: Wat er nu toe doet. Geen ‘How-to'-boek, maar hij signaleert veranderingen die gaande zijn en houdt een vurig pleidooi om het managen van organisaties drastisch te veranderen: “Ik schop tegen schenen, maar hé, iemand moet het doen. Dat wat eerder werkte in organisaties, is nu niet meer genoeg.” Het is een visie op een andere manier van werken en een herbezinning op de wijze waarop we kijken naar geld verdienen met werk. Hamel probeert niet voort te borduren op wat succesvolle organisaties in het verleden hebben gedaan, maar kijkt naar trends en ontwikkelingen die zich momenteel op wereldschaal voltrekken en geeft zijn visie op hoe organisaties hierop kunnen anticiperen.

Hij benoemt vijf aandachtsgebieden.

1. Normen en waarden: het belang van vertrouwen en moreel besef.

2. Innovatie: gebruikmaken van mondiale kennis, ervaring en technologie om op duurzame wijze waarde te blijven creëren.

3. Aanpassingsvermogen: willen veranderen vanuit het besef dat wat vandaag goed genoeg is morgen beter kan.

4. Passie: ruimte geven aan dat wat mensen drijft.

5. Ideologie: van controle naar ruimte en vertrouwen geven.

Hamel pleit voor meer menselijke organisaties waarbinnen medewerkers veel meer autonomie en ruimte krijgen, zodat er meer ideeën in een organisatie komen bovendrijven en er meer flexibiliteit ontstaat. Hij pleit ervoor de organisatiepiramide om te draaien waarmee management - als dat überhaupt nog nodig is - zich dan meer bezighoudt met ondersteuning en de ontwikkeling van medewerkers. Dat dit praktisch mogelijk is, beschrijft hij door inspirerende voorbeelden te geven van organisaties die werken op de wijze die hij voor ogen heeft, zoals bijvoorbeeld W.L. Gore & Associates (de makers van Gore-Tex).

Al is het hier en daar wat mij betreft een iets te vurig pleidooi, het boek zet wel aan tot nadenken. Een van de zaken die ik er uit wil lichten is zijn betoog voor het vermenselijken van de taal en het verbinden van werk aan een hoger doel. Hamel beschrijft hiervoor zijn hiërarchie van menselijke vaardigheden. Gangbare organisaties sturen nog erg op inschikkelijkheid, arbeidsijver en expertise. Maar dat is om te blijven concurreren in de toekomst niet voldoende. Ze zijn gemeengoed geworden. Initiatief, creativiteit en hartstocht zijn vaardigheden die je niet kunt opdragen, die uit mensen zelf moeten komen, maar waarvan Hamel zegt dat die wel het verschil gaan maken. En hoe bouw je nu een organisatie waarbij mensen dit meebrengen naar hun werk?

Medewerkers gaan niet harder werken voor (nog) hogere targets. Dus staat of valt zakelijk succes bij het vermogen van een organisatie om initiatief, verbeeldingskracht en hartstocht te stimuleren van zoveel mogelijk medewerkers op alle niveaus. Daarvoor is het nodig dat je met hart en ziel verknocht kunt zijn aan je werk en je organisatie. Gaan voor een gezamenlijke missie en voor idealen. Te weinig, zo zegt Hamel, is er aandacht in het werk voor hartstocht en andere waarden als: schoonheid, waarheid, wijsheid, gerechtigheid, liefdadigheid, loyaliteit, levensvreugde, moed, eer, etc. Het zijn inderdaad woorden die je tegenwoordig weinig tegen komt in organisatiemissies. En dat zou meer mogen. Het brengt wat betreft Hamel organisaties dichter bij wat mensen over het algemeen belangrijke waarden vinden. Dergelijk taalgebruik draagt dan bij aan een verheven doel om mensen te inspireren, innovatie te stimuleren en mensen aan te zetten volhardend te zijn. Om beter te worden of goed te presteren is een koppeling nodig tussen ethische waarden en de humanisering van de taal en van het management in een organisatie.

Check

Hoe staat dat ervoor bij jouw organisatie? Doe de check! Neem het laatste jaarverslag of het missie-visie-document. Maak een lijst van vaak herhaalde woorden en zinsdelen. Maak een inhoudsanalyse. Welke ideeën spelen een belangrijke rol in de organisatie? Gaat je hart daar sneller van kloppen? Is het goed in de zin van betekenisgeving? Hanteer je de waarden van jouw organisatie in je eigen dagelijks handelen? Waar zit het verschil tussen jouw idealen, je directe omgeving, je team en de totale organisatie? Stof tot nadenken en input voor een goede dialoog!